Hình Ảnh: kèn lá của Người Dao Thanh y Lạng Sơn
Nhắc đến Dân Tộc Dao Thanh Y hầu như chúng ta đều có thể thấy một nhánh người dao có bộ trang phục ít thêu hoa văn thổ cẩm nhất trong tất cả các nhánh người dao và đồng thời cũng là một nhánh người dao rất ít khi thấy các nhạc cụ dân tộc xuất hiện trong ngày cưới.
Tuy nhiên bên cạnh đó người dao thanh y cũng từng có một loại nhạc cụ được sử dụng nhiều trong quá khứ mà ngày nay hầu như thế hệ trẻ bây giờ không còn nhiều người biết đến, đó là chiếc kèn lá hay còn gọi là kèn tre.
Cấu Tạo: Kèn lá của người dao thanh y được làm từ một đoạn tre nữa dài khoảng 25cm - 30cm. Một đầu được cuốn chặt bằng lá giữ rừng, lá mía, lá cây bông lau hoặc từ nhiều loại lá khác nhau để cuốn thành hình chiếc loa ( giống kèn pí lè của người dao thanh phán, dao lù gang...). Ở phần đầu của chiếc kèn được gọt mỏng và dùng dao sắt cắt để tạo ra một đoạn lưỡi kèn để khi thổi có thể tạo ra âm thanh và phần đuôi của chiếc kèn được khoét một lỗ nhỏ để tạo vần nhịp như tiếng sáo.
Âm Thanh Của Kèn: Đối với chiếc kèn lá của người dao thanh y chỉ có thể tạo ra 2 giai điệu chính và rất khó để có thể tạo ra các giai điệu để thể hiện theo tâm trạng của người thổi. Tuy nhiên để có thể thổi được chiếc kèn này cũng phải cần đòi hỏi sự khéo léo ngay từ bàn tay của người làm ra chiếc kèn đến người thổi.
Cách Chọn Tre Để Làm Kèn: để có một chiếc kèn lá như ý thì cần phải chọn một đoạn tre già và phải là tre tươi dài khoảng 25cm - 30cm, lỗ của đoạn tre càng tròn và rộng thì âm thanh phát ra càng âm và đạt được âm thanh như ý, đặc biệt là đoạn tre không bị sâu ăn hay bị đục lỗ.
Hình Ảnh: kèn lá của Người Dao Thanh y Lạng Sơn
Trong đời sống xưa kia khi chưa có các thiết bị điện tử như ngày nay thì việc bắt gặp một đứa trẻ chăn trâu thổi kèn lá ( kèn tre ) cho đến các cặp đôi thổi kèn để thể hiện sự khéo léo của bản thân không hề hiếm.
Tuy nhiên ngày nay nhắc đến chiếc kèn này hầu như phần đa số lớp trẻ không còn để ý đến và gần như không biết đó là một loại nhạc cụ "huyền thoại" của dân tộc dao thanh y.
nhìn sơ qua có thể thấy chiếc kèn này có hình dạng giống kèn Pí Lè của các nhóm dao khác.
Nguyên Nhân Kèn Ít Khi Được Thấy: Mặc dù đây là một chiếc kèn "huyền thoại" của người dao thanh y đã từng một thời xuất hiện và được sử như một loại đồ chơi không thể thiếu nhưng với chiếc kèn này người dao thanh y quan niệm rằng nếu thổi chiếc kèn này không đúng mùa thì có thể làm ảnh hưởng đến mùa màng của cả gia đình trong một năm vì âm thanh của kèn khi được thổi lên nó sẽ hút cái hồn của cây lúa và dẫn đến việc mất mùa trong năm đó, ở miền bắc thường được chia ra làm hai mùa lúa chính là mùa chiêm và mùa vụ, nhưng người dao hay làm một loại lúa được trồng trên nương và một năm chỉ có thể trồng một lần từ tháng 4 tháng 5 âm lịch đến tháng 9 âm lịch sẽ được thu hoạch.
Chính vì vậy người dân tộc dao thanh y chỉ thổi chiếc kèn này từ tháng 9 đến giữa tháng 12 âm lịch khi cả làng đã thu hoạch xong.
BÀI VIẾT HÌNH ẢNH: THÀNH LƯƠNG
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét